Στάλκερ

Ποιήματα: Φιόντορ Τούτσεφ και Αρσένι Αλεξάντροβιτς Ταρκόφσκι.

«Η επιστήμη είναι εμπειρική, ενώ τη σύλληψη της εικόνας, την καθορίζει η δυναμική της αποκάλυψης.»

Αντρέι Ταρκόφσκι

Ο Στάλκερ, που θα πει οδηγός, καθοδηγητής, ξεναγός, ο επιστήμονας, που θα πει παρατήρηση, πείραμα και στατιστική, και ο συγγραφέας, ο αποδέκτης της αμφιβολίας του κόσμου και συγχρόνως δημιουργός εν κινήσει, είναι οι τρεις άξονες της αριστουργηματικής ταινίας του Ταρκόφσκι. Δομημένη σε μια παραδειγματική αφαίρεση (στην έννοια του έργου τέχνης), και ανακηρύσσοντας ουσιώδες και το πιο ασήμαντο σημείο γραφής, στη δισδιάστατη τέχνη του κινηματογράφου, καταλήγει όχι στο βάθος της προοπτικής της εικόνας, μα σε αντίθετη πορεία της προοπτικής, στο βάθος της σκέψης του θεατή.

Εκεί φωλιάζει και το ζητούμενο της ταινίας, η πίστη. Μια πίστη στον πρώτο (Στάλκερ) σαν πρωταρχική αξία ζωής. Στον δεύτερο (επιστήμονα), σαν απογοήτευση για τα «τεχνικά δημιουργήματα» του σύγχρονου ανθρώπου, και σαν αμφιβολία. Στον τρίτο (συγγραφέα), αμφιβολία, υπαρξιακή πια.

Η πορεία τους για το «δωμάτιο των επιθυμιών», μέσα από μια συνεχή κίνηση (όπου η συνηθισμένη σύγχρονη λογική, η κυρίαρχη κρύα λογική του αίτιου-αιτιατού, πετιέται σαν «μηχανή που παρήγαγε το έργο της» σε λασπόνερα), κατορθώνει και μετατρέπει την «κινητική συγκίνηση» σε «στατική», μια και μεταμορφώνεται όχι σε πράξη πια μα σε σκέψεις των ηρώων, που αυτές παράγονται συγχρόνως και στο νου του θεατή.

Στο ζητούμενο πλέον χώρο, στο «δωμάτιο», στο δωμάτιο της καταργούσας κάθε ζωή «Ζώνης», στους δυο, επιστήμονα και συγγραφέα, (ο Στάλκερ πλήρης πίστης, δεν έχει ανάγκη θαυμάτων, ούτε αποδείξεων), συμβαίνει η ανωτέρα δράση της «αντί-πίστης, παρά-πίστης, προ-πίστης» κτλ, που δεν είναι «το θαύμα», του οποίου η αξία πέφτει στην «ιστορική αξία», μα η αποκάλυψη, που είναι η ερμηνεία, η προσωπική λύση στα των του Σύμπαντος. Η αποδοχή.

Το Στάλκερ, δεν είναι για αφελείς θεατές και ανθρώπους που δεν έχουν τι να κάνουν. Ζητάει ώριμο κοινό, να αφαιρεί και να συνθέτει, να δρα.

Αντρέι ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ (1932-1986)

Ρώσος σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Γιος του ποιητή Αρσένι Ταρκόφσκι, σπούδασε κινηματογράφο στη VGIK με δάσκαλο τον Μιχαήλ Ρομ και αραβικά στο ινστιτούτο ανατολικών γλωσσών. Πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνοθεσία το 1962, φέρνοντας στον σοβιετικό κινηματογράφο ένα ποιητικό ύφος με μεταφυσικούς προβληματισμούς και χριστιανική ηθική. Φιλμογραφία: Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν (1962), Αντρέι Ρουμπλιόφ (1969), Σολάρις (1972), Ο καθρέφτης (1974), Στάλκερ (1978), Νοσταλγία (1982), Η θυσία (1986).