Ο μεγάλος πόλεμος

(La Grande Guerra, 1959), A/M

Βιτόριο Γκάσμαν (Τζιοβάνι Μπουσάκα)

Αλμπέρτο Σόρντι (Ορέστε Τζιακοβάτσι)

Σιλβάνα Μανγκάνο (Κονσταντίνα)

Φόλκο Λούλι (Μπορντίν)

Μπερνάρ Μπλιέ (Καπιτάνο Καστέλι)

Ρόμολο Βάλι (Τενέντι Γκαλίνα)

Αγκινόρο Ινκρόζι, Μάριο Μονιτσέλι, Φούριο Σκαρπέλι, Λουτσιάνο Βινσενζόνι

Τζουζέπε Ροτούνο, Τζουζέπε Σεράντι

Νίνο Ρότα

Οι Ιταλοί ποτέ δεν επιδόθηκαν στη δημιουργία αμιγώς πολεμικών κινηματογραφικών ταινιών (άφησαν αυτό το (προνόμιο( για τους Αμερικάνους). Αναρωτιέται βέβαια κανείς βλέποντας τον τίτλο της ταινίας, τι άλλο εκτός από πολεμικές σκηνές θα μπορούσε να περιέχει. Και δεν πέφτει έξω. Υπάρχει πολύς πόλεμος, σχεδόν από την αρχή μέχρι το τέλος. Προετοιμασίες, πολεμικά μέτωπα, μάχες, κατακτήσεις, αιχμάλωτοι. Κάτι λείπει όμως που χαλάει τη συνταγή. Λείπουν οι ήρωες. Και ο πόλεμος χωρίς ήρωες αλλάζει χρώμα: γίνεται κωμωδία, και κάπου-κάπου δράμα.

Τα δύο φιλαράκια (που υποδύονται υπέροχα οι έξοχοι κωμικοί Αλμπέρτο Σόρντι και Βιτόριο Γκάσμαν) δεν κάνουν για πόλεμο - καταφέρνουν και επιβιώνουν από τις συνεχείς αναποδιές χάρις στην εφευρετικότητα και την πονηριά τους. Ξεγελάνε φαντάρους, λοχίες, βαθμοφόρους, άγνωστες κοπέλες, τους πάντες. Με βασικό εφόδιο την υπέρμετρη αισιοδοξία, μπαίνουν στην μάχη σαν παιδιά που πολεμούν με πέτρες. 1/4μως ο πόλεμος δεν γίνεται από παιδιά. Η σκληρή πραγματικότητα θα τους προσγειώσει σύντομα. Το δράμα θα κορυφωθεί: σαν αιχμάλωτοι, χωρίς την απαιτούμενη (από την πατρίδα) γενναιότητα, θα παραδεχτούν την αλήθεια: είναι δειλοί, οι ηρωισμοί και οι πομπώδεις θυσίες δεν είναι γι' αυτούς. Το μόνο που ζητούν είναι να ζήσουν.

Έχουμε δει πολλές φορές στα βιβλία, τις εφημερίδες και την τηλεόραση σκηνές από στρατιώτες που αναχωρούν για το μέτωπο. Χαρούμενα πρόσωπα, αισιοδοξία, καπέλα στον αέρα, συγκινημένες μανάδες και λοιποί συγγενείς. Τα ντοκουμέντα από τις μάχες σφύζουν από δύναμη και αντρεία. Δεν υπάρχουν πουθενά δειλοί και νικημένοι (ίσως και να είναι νεκροί). Οι διαφημίσεις για τους μόνιμους στρατιωτικούς παρουσιάζουν μια ζωή γεμάτη δράση και περιπέτειες. Το πρώτο μέρος της ταινίας μας δείχνει κωμικές πολεμικές σκηνές γεμάτες θέαμα. Το τέλος όμως είναι διαφορετικό (στη ζωή και στην οθόνη). Η επιστροφή είναι δύσκολη.

Ιταλός σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Σπούδασε φιλοσοφία και φιλολογία στα πανεπιστήμια της Πίζας και του Μιλάνου. Γιος δημοσιογράφου, ξεκίνησε γράφοντας κινηματογραφικές κριτικές. Το 1935, στο Φεστιβάλ Βενετίας, κέρδισε το βραβείο ερασιτεχνικής ταινίας και από τότε αφοσιώθηκε στον κινηματογράφο. Αρχικά σεναριογράφος σε ταινίες των Βιτόριο Ντε Σίκα, Πέτρο Τζέρμι, Τζιουζέπε Ντε Σάντις, Μάριο Καμερίνι, κλπ., πέρασε στη σκηνοθεσία στην δεκαετία του '50 και αναδείχτηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους δημιουργούς της ιταλικής κωμωδίας, συνενώνοντας τον νεορεαλισμό με την παραδοσιακή ναπολιτάνικη ηθογραφία. Επιλεγμένη φιλμογραφία: Ο κλέψας, του κλέψαντος (1959), Ο μεγάλος πόλεμος (1960), Οι γενναίοι του Μπρανκαλεόνε (1965), Οι εντιμότατοι φίλοι μου (1975).