Ο θάνατος ενός γραφειοκράτη

(La muerte de un burocrata, 1966) A/M, 84'

Σαλβατόρ Γουντ (ανηψιός)

Σίλβια Πλάνας (θεία)

Μανουέλ Εστανίλο (γραφειοκράτης)

Γκασπάρ ντε Σαντελίσες (αφεντικό του ανηψιού)

Αλφρέντο ντελ Κρουέρτο, Ραμόν Φ. Σουάρεζ, Τ. Γκ. Αλέα

Ραμόν Φ. Σουάρεζ

Λέο Μπράουερ

Ποια είναι η ύψιστη τιμή για έναν ήρωα του μετεπαναστατικού καθεστώτος της Κούβας; Για τον Φραντσίσκο Περέζ, υποδειγματικό εργάτη και εφευρέτη μιας μηχανής μαζικής παραγωγής είναι η ταφή μαζί με το εργατικό του βιβλιάριο. Η ταφή αυτή αποτελεί την αρχή της ταλαιπωρίας της χήρας του που δυσκολεύεται να πάρει την σύνταξή του, μη έχοντας το απαιτούμενο βιβλιάριο, αλλά και ενός αφελούς ανεψιού που στην προσπάθειά του να εξορθολογικοποιήσει τα πράγματα, εγκλωβίζεται στα δίχτυα της κρατικής μηχανής.

Ταυτόχρονα όμως αυτή η ταφή αποτελεί και την αρχή μιας ευρηματικής σάτιρας του κορυφαίου Κουβανού σκηνοθέτη κατά του απάνθρωπου γραφειοκρατικού μηχανισμού. Οι παραλληλισμοί με την «Δίκη» του Κάφκα είναι αναπόφευκτοι. Στο «θάνατο του γραφειοκράτη» ο ήρωας συνθλίβεται από το βάρος της κρατικής γραφειοκρατίας νιώθοντας την ίδια ασφυκτική πίεση με τον κ. Κ. του καφκικού μυθιστορήματος. Βρίσκεται μπλεγμένος στη δίνη της και χάνεται σ' ένα δαιδαλώδες σύστημα κρατικής διοίκησης που απαιτεί ατελείωτες διαδικασίες που πρέπει να τηρηθούν απαρέγκλιτα. Ο παραλογισμός ενός κόσμου κλονισμένου από την υπερβολική τάξη και τυπολατρία συνθλίβει κάθε προσπάθεια του ήρωα ενώ η στενοκεφαλιά των υπαλλήλων ακόμα και οι λαβυρινθώδεις διάδρομοι των κτιρίων ωθούν ακόμα περισσότερο τον ήρωα στην απόγνωση.

Ο άτυχος ανθρωπάκος που αναποδογυρίζει τα πάντα στο πέρασμά του διακωμωδώντας ολόκληρο το σύστημα που στηρίζει το γραφειοκρατικό μηχανισμό, οδηγώντας το θεατή στο λυτρωτικό περιβάλλον του γέλιου. Στο τέλος όμως και αυτό θα αποδειχθεί αναποτελεσματικό απέναντι στο κακό της γραφειοκρατίας, βρισκόμενος έτσι στην ίδια τραγική θέση με τον ήρωα της «Δίκης». Ο Αλέα έχει δημιουργήσει μια προσωπική και ευρηματικά πρωτότυπη ταινία η οποία όμως χάρη στον ήρωά της (που παραπέμπει στους πρωταγωνιστές της μπουρλέσκ κωμωδίας όπως οι Κήτον, Τσάπλιν, Λώρελ και Χάρντυ), περνάει στον θεατή μέσα από γνώριμες σ' αυτόν φόρμες, έχοντας επιτύχει μια σύνοψη της κινηματογραφικής κωμωδίας.

Κουβανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ντοκιμαντερίστας. Επηρεασμένος από τον ιταλικό νεορεαλισμό, ξεκίνησε σαν ντοκιμαντερίστας, αλλά με την επικράτηση της επανάστασης μεταπήδησε στον αφηγηματικό κινηματογράφο, με έντονα χιουμοριστικό στυλ. Επιλεγμένη φιλμογραφία: Ο θάνατος ενός γραφειοκράτη (1966), Μνήμες υπανάπτυξης (1969), Οι επιζήσαντες (1978), Φράουλα και σοκολάτα (1993).