του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ
Ο Γκριγκόρι Κόζιντσεφ επιστρέφει με τον βασιλιά Ληρ στα στούντιο, για να επισφραγίσει μεγαλοπρεπώς την πολυσχιδή σκηνοθετική του παρουσία. Αντλεί το αντικείμενό του, από την υποδειγματική ρώσικη απόδοση του Μπορίς Πάστερνακ. Έτσι προβαίνουν και οι δυο στην παρουσίαση ενός βασιλιά Ληρ που αποπνέει δεσποτισμό, αυταρχία και επικυριαρχική διάθεση. Προβάλλοντας στο είδωλο του, ένα μονάρχη παντελώς αποκομμένο από την κοινωνική και ιστορική πραγματικότητα της εποχής του, που αδυνατεί να καταλάβει τις μοιραίες για αυτόν κοσμογονικές εξελίξεις.
Το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο οικοδομείται το έργο αναφέρεται στον μεσαίωνα. Ειδικότερα την εποχή που η φεουδαρχική Μοναρχία κατατείνει σε μια δεσποτική εκδοχή, και τα τιμάρια συνέχονται σε ευρύτερες διοικητικές ενότητες. Ο βασιλιάς Ληρ δεν συμβιβάζεται με την εκτροπή του ιστορικού ρου και επιχειρεί επί ματαίω να αντιστρέψει την φορά των πραγμάτων, σε μιαν απέλπιδα προσπάθεια να διατηρήσει τις εξουσιαστικές του απολαβές. Επιχειρεί έτσι να επαναφέρει το τιμαριακό καθεστώς, διαμοιράζοντας το βασίλειό του στις τρεις κόρες του, αλλά και προσδοκώντας συνάμα την διατήρηση των προνομίων του. Να αποποιηθεί δηλαδή την ευθύνη της διακυβέρνησης, χωρίς όμως να απολέσει τα προνόμια της εξουσίας. Μόνο που τούτο το αντιφατικό εγχείρημα είναι εκ των προτέρων καταδικασμένο, και επομένως η μοίρα του είναι ιστορικά και όχι μεταφυσικά καθορισμένη.
Πως παρουσιάζεται όμως η Σκοτία στο έργο, που αποτελεί τον καμβά αυτής της Σαιξπηρικής δημιουργίας; Μια άγονη, γυμνή πελώρια χώρα, στην οποία ο λαός μάταια αποζητά να βρει καταφύγιο στα αφιλόξενα και επιβλητικά κάστρα των Δεσποτάδων. Την ψυχρή όψη των οποίων επιτείνει το φυσικό τοπίο -- αδιαίρετο δραματουργικό στοιχείο της πλοκής. Ένα φυσικό τοπίο, ταγμένο από τον σκηνοθέτη να υπηρετεί την αντιπαράθεση μεταξύ της αιωνιότητας και του πεπερασμένου βίου των ανθρώπων. 1/4σον αφορά το στοιχείο της κίνησης, η ταινία χαρακτηρίζεται από γοργές αλλαγές που συμπαρασύρουν στο διάβα τους τα πάντα, και δεν αφήνουν περιθώρια για φιλοσοφικούς στοχασμούς. Καταπληκτική λοιπόν και τούτη η δημιουργία του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ, μέσα από την ενορατική σκηνοθετική ματιά της οποίας μπορεί ο απαιτητικός θεατής να αναζητήσει την αισθητική του απόλαυση.
Γκριγκόρι ΚΟΖΙΝΤΖΕΦ (1905 - 1973)
Ουκρανός σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Σπούδασε ζωγραφική στην Πετρούπολη κα ξεκίνησε ως σκηνογράφος στο θέατρο Λένιν του Κιέβου. Εκεί, γνωρίστηκε με τον Τράουμπεργκ και τον Γιούκτεβιτς και ίδρυσαν το 1922 την ομάδα (Φάμπρικα του εκκεντρικού ηθοποιού(. Το 1924, στράφηκε στον κινηματογράφο γράφοντας και σκηνοθετώντας ταινίες σε στενή συνεργασία με τον Τράουμπεργκ. Επιλεγμένη φιλμογραφία: η νιότη του Μαξίμ (1935), Δον Κιχώτης (1957), Άμλετ (1964), Ο βασιλιάς Ληρ (1969).