Το άλογο που κλαίει

«Το άλογο που κλαίει», ταινία που δεν έγινε καθόλου κατανοητή στην εποχή της, θεωρείται σήμερα το λυρικό αριστούργημα του Ντονσκόι. Ο σκηνοθέτης χωρίς να εγκαταλείπει το γνώριμο ρεαλιστικό ύφος του, παρασύρεται από τη δύναμη της ιστορίας του, από ένα χείμαρρο συναισθημάτων, μουσικής και χρωμάτων που απογειώνουν την ταινία στο χώρο της καθαρής ποίησης, του μύθου και της λαϊκής φαντασίας. Στην Ουκρανία στις αρχές του 19ου αιώνα ο νεαρός δουλοπάροικος Οστάπ ονειρεύεται την ελευθερία του, και τη φυγή στη γειτονική Βεσσαραβία που είναι υπό την κυριαρχία των Τούρκων. ΄1/4μως, όλη η ζωή του θα είναι μια σειρά από αποτυχίες. ΄Οχι μόνο συλλαμβάνεται αλλά βλέπει να παντρεύουν την αγαπημένη του με τον καταδότη του. Ωστόσο ξαναδοκιμάζει να φύγει με τη βοήθεια της νεαρής Σαλόμια που κόβει τα μαλλιά της και μεταμφιέζεται σε άνδρα. Ο Οστάπ πληγώνεται και σώζεται χάρη στη Σαλόμια. Οι δυο εραστές βρίσκουν καταφύγιο σε μια κοινότητα τσιγγάνων, η ευτυχία τους όμως θα είναι πρόσκαιρη.

Η ταινία εμπλουτίζει τη μυθολογία του Ντονσκόι με μια απ' τις πιο τραγικές και αξέχαστες γυναικείες φυσιογνωμίες που μας έδωσε ποτέ ο σκηνοθέτης. Η Σαλόμια ζει και δρα με τέτοιο τρόπο που επαληθεύει ακριβώς το ρητό του Γκόρκι: «Αυτό που αγαπάμε, το αγαπάμε μέχρι θανάτου».

Ο Ντονσκόι υιοθετεί επίτηδες στην ταινία ένα ανομοιόμορφο ύφος, που δεν είναι παρά μια εκδήλωση του λυρικού κύματος που τον γεμίζει ολόκληρο. Η περίεργη κι εξαιρετικά πρωτότυπη αυτή ποιητική μορφή αιωρείται ανάμεσα στην παγωμένη μνημειακή ακινησία του μύθου, στην ζωηρή ρεαλιστική λεπτομέρεια και στη στοχαστική ενατένιση του κόσμου, χωρίς να χάσει την ενότητά της και την εσωτερική της δομή. Εντελώς εξωπραγματικές σκηνές παραχωρούν τη θέση τους σε χυμώδεις περιγραφές της λαϊκής ζωής, διατηρώντας μια κυματιστή και εναλλασσόμενη σύνθεση που δημιουργεί τη γοητεία της ταινίας.

Η μοναδική απαισιόδοξη ταινία στην καριέρα του Ντονσκόι, είναι η πιο αληθινή, η πιο ειλικρινής, η πιο σπαρακτική.

Μαρκ ΝΤΟΝΣΚΟΪ (1897 - 1981)

Ουκρανός σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Σπούδασε ψυχιατρική, φυσιολογία και νομική και εργάστηκε για λίγο στην αστυνομία ως ανακριτής εγκληματολόγος. Παράλληλα σπούδασε κινηματογράφο στην VIGK με δάσκαλο τον Αϊζενστάιν και έγραψε διηγήματα, δοκίμια και σενάρια. Σκηνοθετεί από το 1927 με άφταστο λυρικό και ουμανιστικό ύφος. Επιλεγμένη φιλμογραφία: Τα παιδικά χρόνια του Μαξίμ (1938), Η δασκάλα του χωριού (1947), Το άλογο που κλαίει (1957), Θωμάς Γκορντέγιεφ (1959).